Çalışan Haklarının Dünü,Bugünü ve Geleceği

Çalışan hakları, sanayi devriminden bu yana gelişen iş dünyasında en çok önemsenen noktalar arasında yer alır. Her çalışan, yaptığı iş karşılığında daha önceden belirlenmiş ve kendisinin de kabul ettiği bir ücret alır, bununla birlikte çalışanların hayat kalitesini artırmak, çeşitli ihtiyaçlarını karşılamak, daha insani koşullarda çalışmalarını sağlamak gibi amaçlarla belirlenen pek çok yan hak bulunur.

Yan hakların bir bölümü yasal olarak zorunludur. Örneğin; her şirket çalışanlarına sigorta yapmakla mükelleftir. Yasal zorunluluk olmayan ancak şirketler tarafından çalışanları desteklemek için verilen yan haklara ise “esnek yan hak” adı verilir. Özel sağlık sigortası, yemek yardımı, yol desteği gibi farklı türleri bulunan esnek yan haklar hem şirketler hem çalışanlar için sayısız fayda sağlar. Peki, çalışan hakları nelerdir? Bugüne nasıl gelmiştir? Çalışan haklarına ilişkin merak ettiğiniz tüm detayları yazının devamında bulabilirsiniz.

Çalışan Hakları Nelerdir?

Çalışan hakları, tüm çalışanların her seviyedeki kişinin faydalanabileceği imkânlardır. Tüm işverenlerin çalışanlara karşı sorumluluğu olan temel haklar; çalışanlara sigorta yapmak, dinlenme süreleri vermek, mesai saatlerini sınırlandırmak ve mesai saatlerini aşan çalışmalar için ek ödeme yapmaktır. Bununla birlikte şirketler, çalışanlarının iş güvenliğini sağlamakla da yükümlüdür.

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından yapılan bildirimlere göre tüm çalışanlar can ve mal güvenliklerini sağlayan, tehlikelerden arındırılmış iş alanlarında çalışma hakkına sahiptir. Çalışanların temel hakları arasında saygılı muamele görmek, eşitlik ve adalet gibi hususlar da bulunur. Bu durumları ihlal edecek mobbing, ücret eşitsizliği ve haksız fesih gibi davranışlar ise yasalar yoluyla cezalandırılır.

Çalışanların kanunlarla korunan temel hakları dışında çok sayıda esnek yan hakkı bulunur. Esnek yan hak ifadesi, 20. yüzyılda gelişen çalışan hakları kavramıyla ortaya çıkmış ve iş hayatının en önemli unsurları arasına girmiştir. Esnek yan haklar, bir yandan çalışanların hayat kalitesini artırırken diğer yandan şirketlere de önemli avantajlar sağlar.

Çalışanların pek çok farklı ihtiyacını karşılayan ve kişisel sorunlarına çözüm getiren esnek yan haklar, bu sayede çalışanların işe konsantre olma oranını yükseltir. Personelin çalıştığı şirkete olan bağlılığını ve sadakatini artıran esnek yan haklar, şirket içi uyuma ve genel şirket performansına katkı sağlar. Esnek yan haklar, çok sayıda şirket tarafından sektördeki en iyi çalışanları çekmek için de kullanılır. Çalışanlarına esnek yan hak veren şirketler, personellere verdiği değer ile sektöründe adından söz ettirir ve çalışma kültürü nedeniyle daha fazla tercih edilir. Bu durum çalışanlarına daha fazla esnek hak veren şirketlerin rakiplerinin önüne geçmesini sağlar. Şirketler tarafından çalışanlara tanınan en önemli esnek yan haklar ise şu şekildedir:

Yemek Kartı
Yol desteği
Giyim yardımı
Sağlık sigortası
Ramazan yardımı
Bayram desteği
Evlilik desteği
Çocuk yardımı
Eğitim yardımı
Gıda kolisi desteği
Alışveriş desteği
Bireysel Emeklilik Sigortası
Ekstra yıllık izin hakkı
Akaryakıt yardımı
Konaklama yardım bedeli
Market Kartı

Esnek Yan Hakların Çalışanlara Faydaları

Şirketlerin sunduğu yan haklar, pek çok farklı amaca hizmet eder. Çalışanların daha kaliteli yaşam standartlarına kavuşması, şirketlerin personel regülasyonu oranını azaltır. Şirketlerdeki işten çıkma oranını düşüren ve yeni personel istihdam etme sürecinin zahmetlerini ortadan kaldıran esnek yan haklar, aynı zamanda şirketin ürettiği değer ekosistemine katkı sağlar. Çalışanlarına önemli avantajlar sağlayan şirketler, müşteriler nezdinde itibar kazanır ve daha fazla tercih edilir. Yan haklar aynı zamanda şirketin konumu, mesai saatleri ya da çalışma koşulları gibi faktörlerinin yol açtığı maliyetlerin yine şirket tarafından karşılanmasını sağlar. Bu durum çalışanların kendilerine adil davranıldığını hissetmesini sağlayarak personel movitasyonunu yükseltir.

Yan haklar, çok çeşitli olsa da günümüzde şirketlerin temel sorumluluğu yemek desteği sunmaktır. Tüm maaşlı çalışanların mesai saatleri, en az bir öğün süresi içerir. Çoğu meslek için bu öğün, öğle yemeğidir. Standart mesai saatleri dışında çalışan kişilerin kahvaltı ya da akşam yemekleri de mesai süresine denk gelir. Çalışma saatleriyle kesişen bu öğünler, çalışanın mesaisine dahil olarak kabul edildiği için bu yemeğin masrafının karşılanması işverenin sorumluluğundadır.

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), yaptığı araştırmalarda çalışanların yemek hakkının en temel haklar arasında olduğunu ortaya koyar. Ayrıca Boğaziçi Üniversitesi tarafından gerçekleştirilen çalışan hakları araştırmalarında da yemek hakkının en önemli temel haklardan biri olduğu belirtilir. Yemek hakkının karşılanma şekli ise şirketlere bağlı olarak değişiklik gösterir. Kimi şirketler bünyesinde bir yemekhaneye yer verirken çalışanlar için her gün düzenli olarak iş yerinde yemek çıkarır. Yemekhanesi bulunmayan veya tercih etmeyen şirketler ise çalışanlarına yemek bedeli öder. En yaygın tercih edilen yöntem ise ,iş hayatında artık çalışanın kırmızı çizgisi noktasına gelen yaygın üye ağına sahip olan yemek kartıdır. İşverenler personellerinin istediği yerde, istediği yemeği yemesini sağlama özgürlüğü tanır.

Gelecekte Çalışan Haklarını Neler Bekliyor?

İş dünyası, durmadan gelişim gösteren dinamik bir alandır. Teknolojinin sürekli olarak gelişmesi, hibrit çalışma ve uzaktan çalışma gibi yeni iş modellerinin de ağırlık kazanmasına yol açar. Gallup raporuna göre pandemi döneminde giderek yaygınlaşan hibrit ve uzaktan çalışma modelleri, pandemi sonrasında da artış eğilimindedir. Türkiye’de yakın tarihte yapılan bir araştırmaya göre ise çalışanların %80’inden fazlası, uzaktan ya da hibrit çalışma modelini kendine daha yakın bulduğunu ifade ediyor.

Çalışmaların hibrit veya uzaktan çalışma modeliyle gerçekleştirmesi, şirketlerin yan hak konusundaki sorumluluğunu azaltmıyor. Uzaktan gerçekleştirilen mesai saatlerinde de personelin farklı ihtiyaçlarının ve yemek ihtiyacını karşılaması bekleniyor. Şirketlerin yemek kartı verirken %100 vergi avantajından tasarruf etmesi sağlanır. Bununla birlikte Flexlife gibi ek yan hak uygulamaları ile çalışanların farklı ihtiyaçları için şirketlere %45 SGK prim muafiyeti ile tasarruf imkanı sağlar.
Yan hak uygulamaları göz önüne alındığında kısıtlı alanlarda geçerli market kartlarının esnek yan hakları karşılamada yetersiz kaldığı da bir gerçektir. Bu sebeple işverenlerin çalışanlara esnek yan haklar verirken daha geniş kapsamlı çözümlere başvurması beklenir. Bu durumun çalışan ihtiyaçlarına uygun, çalışan taleplerini kapsayan, kişiselleştirilmiş esnek yan hak bütçe yönetimi imkanı sağlar.Bu durumda Setcard yan hak çözümlerinin tercih edilmesini sağlar.

Esnek Yan Hak Konusunda Etkili Çözüm: Setcard Flexlife

Şirketlerin çalışanlara esnek yan hak verirken faydalanabileceği en etkili çözüm Setcard Flexlife seçeneği avantajlı yöntemlerdendir. Hem bugünün hem geleceğin çalışma modelleriyle uyumlu olan Setcard Flexlife, çalışanlarınıza 80.000’den fazla noktada özgürce alışveriş yapabilme olanağı tanır. Çalışanlarınızın yemek hakkına ek olarak ayni yardımlarını en iyi şekilde yönetmesini sağlayan Setcard Flexlife, yan hakları tek merkezden kolayca yönetebilmenize imkân tanır.

Çalışanlar marketlerde, mağazalarda, benzin istasyonlarında,kozmetikte, teknolojide ve daha pek çok farklı alanda geçerli olan Setcard Flexlife ile alışveriş yapabilirler.

Setcard Flexlife, şirketlerin maliyetini %45’e varan SGK prim muafiyeti sağlayarak yan hak yönetim sürecinin temel ve operasyonel maliyetlerini azaltır. Tüm çalışanlara tek bir merkezden özgürce bakiye yükleyebilmenize olanak tanır. Setcard Flexlife ile hemen tanışarak modern çalışma modellerine uyum sağlayabilir, şirketinize özel avantajlar için bilgi alabilirsiniz.

Kaynakça:

Blog

Çalışan Haklarının Dünü,Bugünü ve Geleceği

Çalışan Hakları Nelerdir?

Esnek Yan Hakların Çalışanlara Faydaları

Gelecekte Çalışan Haklarını Neler Bekliyor?

Esnek Yan Hak Konusunda Etkili Çözüm: Setcard Flexlife